“Zoals thuis”
“Maar dat doe ik thuis toch ook!”, zegt ze verontwaardigd, “Ik doe de voordeur toch ook op slot als ik naar bed ga?” Ze wil het beste voor de bewoners die aan haar zorgen zijn toevertrouwd, dat is duidelijk. Ik kan niet anders dan haar gelijk geven. Ik doe de voordeur ook op slot als ik naar bed ga.
“Uiteraard”, zeg ik, “maar als je een kat hebt die ’s nachts voor de deur staat te mauwen omdat hij naar binnen wil, wat doe je dan?” “De deur open doen natuurlijk!” zegt ze alsof ik ze zie vliegen. “Maar kan jouw bewoner ook zelf beslissen om de deur open te doen als hij of zij dat wil?” Het blijft stil. Ik zie haar denken. “Het is natuurlijk prima om die deur op slot te doen”, stel ik haar gerust en ze kijkt me oplettend aan, “maar het verschil zit hem erin dat jij hem te allen tijde weer kunt openmaken. Jij bent dus niet beperkt in je vrijheid.”
Grondwet artikel 15, lid 1: ‘Buiten de gevallen bij of krachtens de wet bepaald mag niemand zijn vrijheid worden ontnomen’
Een deur op slot zonder dat de bewoner die weer zelf kan openmaken, is dus in principe tegen de grondwet. Beetje vreemd voelt dat wel, als goede hulpverlener die zijn bewoner wil beschermen. Veel van onze bewoners zouden zich immers zonder begeleiding niet kunnen redden buiten de muren van hun woning.
Artikel 15, lid 1 van de grondwet geeft ons gelukkig ook meteen mogelijkheden om van diezelfde grondwet af te wijken. Die gevallen ‘bij of krachtens de wet’ staan onder andere beschreven in de wet BOPZ. BOPZ staat voor Bijzondere Opneming Psychiatrische Ziekenhuizen. Deze wet is ook van toepassing op de verstandelijkgehandicaptensector. De wet BOPZ verving in 1994 de Tweede krankzinnigenwet die nog stamde uit 1884!
De wet BOPZ dwingt ons om goed na te denken over hoe we omgaan met onze bewoners. Het gaat daarbij primair om de positie van de bewoner.
Een nieuwe wet is in de maak. Op moment van schrijven is deze alweer voor de vierde keer aangepast. Als we de tijd tussen de Tweede krankzinnigenwet en de wet BOPZ als uitgangspunt nemen, kan het dus nog wel even duren voordat de wet echt wordt aangenomen. De wet die nu in de maak is, heeft als werktitel de Wet zorg en dwang. Deze nieuwe wet zal ook meer toegespitst zijn op een ander artikel in de grondwet.
Artikel 10, lid 1: ‘Iedereen heeft, behoudens bij of krachtens de wet te stellen beperkingen, recht op eerbiediging van zijn persoonlijke levenssfeer’
Er gaat dus nog veel meer aankomen waar we rekening mee moeten houden…
Eerder gepubliceerd op mednet 15 november 2012
