Aangepast gedrag

Een beetje onwennig zit ik aan een grote tafel. Het gebouw waar de tafel staat waar ik nu aan zit kwam ik pas binnen na mij te hebben aangemeld en een pasje gekregen te hebben. Daarna moest ik via een soort zwembad-hekje langs twee potige bewakers. Links naast mij aan tafel zit een politieagent en rechts iemand van het openbaar ministerie. Aan de andere kant van de tafel zitten onder andere mensen van de gemeente, GGZ-instellingen en Stichting MEE. Dit is het veiligheidshuis en iedereen is bij elkaar gekomen voor een casusbespreking.

Het veiligheidshuis is een manier om kennis en kunde van verschilden organisaties samen te brengen en ernstig overlastgevende personen in de gemeente beter te kunnen begeleiden. Er worden een aantal casussen besproken waarbij het elke keer gaat over ernstige overlast, gecombineerd met psychiatrische problemen. De casussen zijn stuk voor stuk indrukwekkend en terwijl ik aandachtig luister zie ik naast mij de politie-foto’s van de op dat moment besproken persoon op het beeldscherm van de politieagent verschijnen. Ik realiseer mij met een schok dat het eenzelfde opeenvolgende reeks van foto’s is, die ik ook van mijn kinderen in de gang thuis heb hangen. Elk schooljaar een nieuwe school-foto.
Hier dus elk jaar een nieuwe politie-foto. Gemaakt vanwege het plegen van een strafbaar feit, vanaf het veertiende levensjaar tot een paar maanden geleden. De persoon in kwestie is nu 27 jaar… Ik denk niet dat hij ooit thuis school-foto’s had hangen als ik het verhaal over hem verder aanhoor. Hij is tientallen keren opgepakt voor fietsendiefstal, zwartrijden, openbare dronkenschap en meer van dit soort kleine vergrijpen. Als hij te veel gedronken heeft kan hij agressief worden.
Als je alles optelt heeft hij nu 4 jaar gevangen gezeten. Het waren steeds korte straffen van een aantal maanden. Nu zit hij ook weer een korte straf uit en komt over twee weken weer vrij. Daarom staat hij op de lijst om besproken te worden.
In de gevangenis zou hij “aangepast gedrag” hebben laten zien, vertelt iemand aan tafel, alsof het een soort Hannibal Lector is die met psychopathische trekjes zich in de gevangenis  aan kan passen aan de situatie. In de psychiatrie, waar hij ook een aantal keren is opgenomen vanwege alcoholverslaving, heeft hij het etiket anti-sociale-persoonlijkheidsstoornis gekregen blijkt.

Toch wat schuchter vraag ik het woord: “Ik denk dat de kans groot is dat hij een verstandelijke beperking heeft. Steeds gepakt worden voor dit soort kleine vergrijpen klinkt toch ook niet echt slim. Het aangepaste gedrag komt denk ik eerder voort uit de duidelijkheid die hij krijgt in het gevangenissysteem en de anti sociale persoonlijkheidsstoornis past mogelijk bij een sociaal emotionele ontwikkelings-leeftijd van een jaar of 3.”
Dan hoor ik aan de andere kant van de tafel iemand anders zeggen dat er ooit wel eens ergens in een brief een suggestie is gedaan van een lage intelligentie. De vertegenwoordiger van het openbaar ministerie neemt het woord en zegt dat ze zal aandringen op een IQ test nu hij toch in de gevangenis zit.