Stilstaande oplossingsgerichtheid
In onze samenleving is een sterke focus op oplossingen een belangrijke drijvende kracht. Hoewel dit in veel situaties nuttig kan zijn, heeft het ook nadelige gevolgen. Er heerst een breed gedragen overtuiging dat voor elk probleem een oplossing bestaat, zelfs bij complexe en gelaagde vraagstukken. Het streven is om problemen zo snel mogelijk op te lossen. Lukt dat niet? Dan zoeken we meteen een alternatief, en als dat ook niet werkt, nog een. Dit voortdurende zoeken naar snelle fixes wordt soms omschreven als een boemerangeffect in beleid: telkens opnieuw worden nieuwe oplossingen geïntroduceerd zonder dat het onderliggende probleem daadwerkelijk wordt geadresseerd.
Technologie speelt hierin vaak een centrale rol. Dit fenomeen, waarbij technologische innovaties als dé uitweg voor maatschappelijke problemen worden gezien, staat bekend als solutionisme. Een goed voorbeeld is de inzet van kunstmatige intelligentie (AI) in de zorg, waar technologie wordt omarmd als snelle oplossing zonder altijd stil te staan bij de bredere ethische en sociale implicaties.
Wat vaak ontbreekt in dit proces, is een grondige analyse van het probleem zelf. In plaats van de tijd te nemen om de oorzaken te onderzoeken en stil te staan bij fundamentele vragen – zoals waarom we een bepaalde werkwijze hanteren – wordt direct naar een oplossing gegrepen. Dit leidt tot een paradox: door de haast om problemen snel te fixen, blijven we juist steken. We bewegen van oplossing naar oplossing, maar maken geen echte vooruitgang op grote maatschappelijke vraagstukken.
Daarnaast kan deze continue oplossingsdrang een negatieve impact hebben op de mentale gezondheid. Het idee dat alles maakbaar en oplosbaar is, schept een verwachting die niet altijd waargemaakt kan worden. Bovendien brengt oplossingsgerichtheid vaak een gevoel van urgentie en tijdsdruk met zich mee, waardoor er weinig ruimte is voor reflectie en vertraging. In een wereld waarin snelheid de norm is, komt de mentale balans onder druk te staan.
Deze neiging om steeds op zoek te gaan naar een snelle oplossing, zonder daadwerkelijk tot duurzame verandering te komen, kan worden omschreven als stilstaande oplossingsgerichtheid.
